Tarih Kasım 2021… Savaşın yaklaştığına dair henüz hiçbir emare yok ve Rusya-Ukrayna sınırından ilk fotoğraflar geliyor. ABD’li teknoloji şirketi Maxar tarafından yayınlanan fotoğrafta, Rus lider Vladimir Putin’in Ukrayna sınırına yığdığı birlikler var.
Aralık ayına gelindiğinde bu kez Planet Labs Putin’in 2014’te işgal ettiği Kırım Yarımadası’na objektifini çeviriyordu. Kırım’daki Opuk üssünde Rus zırhlı araçları dizili.
Aynı günlerde Moskova, Batılı ülkelerden güvenlik garantileri istediğini dillendiriyor. ABD ve NATO tarafından reddedilen garantiler arasında, ittifakın genişlemeyeceğinin yazılı olarak kayda geçirilmesi, Ukrayna’nın NATO’ya kabul edilmemesi ve eski Sovyet bloku ülkelerinde yer alan NATO silahlarının çekilmesi vardı.
2021’in son günlerinde Planet Labs yeni uydu fotoğraflarını paylaşıyor. Yer, yine Kırım Yarımadası. Karlar altındaki Novozernoe’de yüzlerce Rus askeri aracı seçiliyor.
Ocak 2022’de ABD istihbaratı artık bir savaşın ayak seslerinin duyulduğunu açık açık bildiriyor. Medyada Rusya’nın Ukrayna’yı işgale girişeceği yönünde haberler yer alırken, gizli servis Kremlin’e uydu fotoğraflarıyla ‘izleniyorsunuz’ mesajını veriyor.
Uydular, Rusya-Ukrayna sınırındaki Voronezh şehri yakınlarındaki Pogonovo üssüne konuşlandırılan tanklar ve zırhlı araçları görüntülüyor.
ÜSTE BEKLEYEN SAVAŞ UÇAKLARI
Soğuk Şubat ayı kapıyı çaldığında Vladimir Putin’in Avrupa’daki en sıkı müttefiki Belarus Rus ordusuyla birlikte tatbikat yapacağını duyuruyor. Yaklaşık 30 bin Rus askeri, savaş uçakları, yüzlerce tank ve zırhlı araç Belarus’a sevk ediliyor.
Aynı tarihlerde 24 Şubat’ta başlayacak işgalin farklı cepheleri olacak yerlerde de askeri hareketlilik vardı. Karadeniz kıyısındaki Kırım, Rusya-Ukrayna sınırındaki Kursk, Belgorod gibi noktalarda da yığınak arttı. Krasnodar’daki Promorsko Akhtarsk hava üssüne çoktan Su-34 savaş uçakları inmişti.
SINIRDAKİ AĞIR SİLAHLAR
Maxar ve Planet Labs tarafından arka arkaya uydu fotoğrafları yayınlanırken, ABD istihbaratı Rus işgalinin eli kulağında olduğu yönünde neredeyse her gün uyarı yapıyordu. Moskova, o günlerde Batılı ülkelerin bir histeri yaşadığını ve propaganda yayıldığını belirterek haberleri reddetmekle meşguldü.
Belarus’a tatbikat bahanesiyle geçen Rus birliklerinin bir süre daha Doğu Avrupa ülkesinde kalacağı açıklanırken, işgale iki gün kala paylaşılan son uydu fotoğrafları Ukrayna sınırına getirilen ağır silahları açığa çıkarıyordu.
65 KİLOMETRELİK DEV RUS KONVOYU
Takvimler 24 Şubat’ı gösterdiğinde modern tarihin en önemli virajı dönüldü, ABD’lilerin saatini bile verdiği işgal başladı. Belarus’taki askerleriyle kuzey cephesini açan Rus ordusu, işgalin ilk günlerinde Ukrayna’nın başkenti Kiev’in yanı başına kadar sokuldu.
Şubat ayının son günlerinde uydular yine devredeydi, Kiev yolundaki 65 kilometrelik dev Rus konvoyu Maxar tarafından birçok açıdan görüntülendi.
KİLİSE BAHÇESİNDEKİ TOPLU MEZAR
100 bini aşkın askeriyle batı komşusuna saldıran Vladimir Putin’in hedefi, birkaç günde Kiev’i ele geçirip Ukrayna yöneticilerini ülkeden kovmaktı. Ancak Moskova’nın planları boşa çıktı, Ukrayna ordusu kimsenin beklemediği bir direniş gösterdi.
ABD ve Batılı ülkelerin silah yağdırdığı Ukrayna, işgalin birinci ayında Rus birliklerini Kiev çevresinden püskürttü. Rus işgalciler, geride Buça’daki gibi katliamlar bırakıp çekildi. Buça’da bir kilisenin etrafına kazılan toplu mezar da uydular tarafından ortaya çıkarıldı.
LİMANDA VURULAN RUS SAVAŞ GEMİSİ
Mart ayı ortasında Rus donanmasına ilk büyük darbeyi indiren Ukrayna ordusu, Azak Denizi kıyısındaki Berdyansk limanında bir Rus savaş gemisini vurdu. İşgalin birinci ayının dolduğu gün gerçekleşen saldırıda, limanda demirli Rus savaş gemilerindeki devasa patlamalar birçok farklı açıdan kaydedildi.
Rusya’nın dev çıkarma gemisi Orsk’un sulara gömüldüğü açıklandı, daha sonra ise batırılan geminin Rusya’nın büyük savaş gemilerinden Saratov olduğu aktarıldı. Orsk patlamalarda ağır hasar alırken, Caesar Kunikov ve Novocherkassk gibi çıkarma gemileri de hasar gördü.
Dünya çapında büyük yankı uyandıran liman saldırısı, ilerleyen günlerde uydular tarafından da görüntülendi. Planet Labs, Berdyansk limanındaki Rus savaş gemilerinden gökyüzüne yükselen yoğun dumanın yer aldığı fotoğrafı paylaştı, birkaç gün sonra ise geride kalan gemi kalıntısının fotoğrafını geçti. Donanma saldırısına ilişkin hiçbir açıklama yapmayan Rusya’nın, gemiden geriye kalanları olduğu gibi bıraktığı göze çarptı. Birkaç ayrı noktadaki devasa deliklerin dikkat çektiği savaş gemisinin vurulduğu, uydu fotoğrafıyla da kanıtlandı.
KARADENİZ’DEN AKDENİZE AÇILAN RUS GEMİLERİ
Kiev çevresinden çekilen Rus birliklerinin Donbas’taki yeni mevzilerine seyahatini de kayda alan uydular, Mayıs ayına gelindiğinde bu kez Akdeniz kıyısından sıra dışı bir kare yakaladı.
Mayıs ayı başında Rus işgalcilerin ele geçirdikleri Ukrayna şehirlerinde tahıl ambarları ve ayçiçek yağı depolarını yağmaladıklarını bildiren haberler gelmeye başladı.
Rus kontrolüne geçen ilk büyük Ukrayna kenti Herson’daki dev buğday depoları Rusya tarafından boşaltıldı. Depolardan çalınan buğdaylar, Berdyansk limanında bekleyen gemilere yüklendi. Kiev yönetimi, işgalcilerin 400 bin ton buğday çaldığını aktardı.
Söz konusu gemiler İstanbul Boğazı’ndan geçti ve Akdeniz’e açıldı. Suriye’de ölen bir Rus askerinin ismini taşıyan yük gemisi Matros Pozynich, Akdeniz kıyısındaki Lazkiye’de uydular tarafından görüntülendi.
Planet Labs tarafından yayınlanan fotoğrafı inceleyen Amerikan Associated Press (AP) haber ajansı, Ukrayna’dan çalınan buğdayı taşıyan Matros Pozynich’in Lazkiye’de olduğunu doğruladı. AP’nin haberine göre, 27 bin ton tahılla Karadeniz’den Akdeniz’e doğru seyreden dökme yük gemisinin, bir hafta önce Kıbrıs açıklarında uydu vericilerini kapattığı bildiriliyor. Ukrayna medyası, Matros Pozynich’in daha önce Mısır’a gitmeyi denediğini yazmıştı.
Yerel medya ayrıca, Berdyansk’tan ayrılan diğer gemilerin Suriye’nin yanı sıra Lübnan’daki limanlara yanaştığını sayfalarına taşıdı.
Birleşmiş Milletler (BM) Dünya Gıda Programı (WFP), geçen hafta küresel açlık krizine karşı Ukrayna limanlarının acilen açılması çağrısında bulunmuş ve Rusya’nın kuşattığı Odesa’yı işaret etmişti. WFP İcra Direktörü David Beasley, tahıl depoları dolu olan Ukrayna’ya erişilemediğini vurgulayıp dünya çapında 44 milyon insanın açlığa sürüklendiğini kaydetmişti.
WFP, Ukrayna limanlarının açılmaması halinde depolardaki tahılların yaz mevsiminde gerçekleşecek hasat nedeniyle boşaltılacağını hatırlatıyor.
ABD istihbaratı, Çarşamba günü Rus lider Vladimir Putin’in Ukrayna’da uzun bir savaşa hazırlandığını ve Donbas’taki zaferin bile potansiyel olarak çatışmayı sona erdirmeyeceği uyarısında bulundu.
Rusya’nın Ukrayna’nın doğusunda da kaydadeğer bir ilerleme sağlayamadığını belirten ABD gizli servisi, Putin’in nihai olarak Ukrayna’yı tümüyle ele geçirme hedefinden vazgeçmediğini aktardı.