Karşı taarruza geçen Ukrayna ordusunun Eylül ayının başında Harkov çevresinde bir ‘yıldırım harekat’a girişmesi, savaşın kaderini değiştirdi. Birkaç günde Harkov bölgesinde ağır bir yenilgi alan Rus işgalciler, Kremlin’in eteklerinin tutuşmasına yol açtı.
Moskova önce işgal altında tuttuğu Ukrayna toprakları Donetsk, Lugansk, Herson ve Zaporijya bölgelerinde ‘referandum’a gidileceğini duyurdu. Sekiz yıl önce uyguladığı Kırım taktiğini bir kez daha sahneye koymaya hazırlanan Rusya, söz konusu bölgeleri kendine bağlamayı hedefliyor.
Dört işgal bölgesinde sandıklar bugün kuruldu ve oy verme işlemi başladı. Sandıkların kurulduğu dört bölge, Ukrayna topraklarının yüzde 15. Türkiye ve Batılı ülkeler, söz konusu referandum sonuçlarını ‘tanımayacaklarını’ şimdiden açıkladı.
Rus lider Vladimir Putin, Çarşamba sabahı televizyona çıkıp II. Dünya Savaşı’ndan bu yana ilk kez Rusya topraklarında ‘seferberlik’ ilan etti. Harkov hezimetinin ardından aylarca direndiği seferberlik kararını ‘kısmi’ olarak duyuran Putin’in sözleri Rusya’yı tepetaklak etti.
Askere gitmek istemeyenler Rusya’dan kaçmaya başladı, uçak biletleri saatler içinde tükendi. Moskova’dan İstanbul veya Dubai’ye tek yön ekonomi biletleri 9 bin 100 doları aştı (166 bin TL), uçağa binemeyenler araçlarıyla sınır kapılarına akın etti. Yeryüzünün en büyük yüzölçümüne sahip ülkesi Rusya’nın en batısındaki Finlandiya’dan güneyindeki Gürcistan’a kadar tüm sınır kapılarında uzun kuyruklar oluştu.
Ukrayna’da bataklığa saplanan Rus ordusu, resmi açıklamaya göre 300 bin yedek askerin cepheye sürecek. Rusya’nın her şehrinden, sevdiklerinden ayrılıp otobüslere veya uçaklara binerek orduya katılan erkeklerin görüntüleri geliyor.
‘ANA YOLDAN SAPTI’
24 Şubat tarihinde Ukrayna’ya sadırı emri veren Putin’in yedi ay sonraki ‘kısmi seferberlik’ kararını değerlendiren BBC Rusya editörü Steve Rosenberg, “İşgalden önce Vladimir Putin, Ukrayna’yı işgal etme gibi bir planları olmadığını söyledi. Ama etti” deyip ekliyor:
‘ŞİMDİ İKİ ZORLUK VAR’
Steve Rosenberg, halihazırda bir kumar oynayan Putin’in korkusunun da altını çiziyor:
KREMLİN’İN YANIT ENDİŞESİ
Rusya lideri Putin, ‘kısmi seferberlik’ ilan ederken açık şekilde nükleer silah kullanabileceği mesajını verdi, “Bu bir blöf değil” dedi.
Amerikan Washington Post gazetesi, dünyayı sarsan nükleer tehdidinin ardından ABD’den Rusya’ya gizli bir mesaj ulaştığını bildiriyor. Gazeteye göre, Washington Moskova’ya nükleer silahların kullanılması hakkında özel bir mesaj gönderdi. Mesajda Rusya’ya söz konusu adımın atılması halinde ‘ciddi sonuçları’ olacağı uyarısı yapıldı.
Kremlin’in halihazırda Washington’ın vereceği yanıttan endişe duyduğunu yazan WP’ye göre, Putin’in açıklamaları Rus ordusunun muharebe alanında Amerikan destekli Ukrayna güçleri karşısında sersemlediği bir dönemde geldi.
TEL AVİV GÖZ YUMDU
Rus ordusunun kabusu haline gelen karşı taarruz hız kesmeden devam ediyor.
İsrail yayın organı Zman Yisrael, Rusya sınırında yer alan Ukrayna’nın en büyük ikinci şehri Harkov çevresini kaybeden Rus işgalcilerin şimdi yeni bir sistemle yüzleşeceğini bildiriyor.
Yayın organının haberine göre, Ukrayna İsrail’den insansız hava araçlarını önleyen sistemler satın aldı. Haberde, Tel Aviv yönetiminin gelişmiş silah satış yasağını aşmak için Polonya üstünden söz konusu teslimatı yaptığı belirtildi. Zman Yisrael, İsrail sistemlerinin Ukrayna’da Rus insansız hava araçlarına karşı savaştığını kaydetti.
Yayın organı, iki hafta önce Kiev yönetimine drone-savar sistemi satacağını yazmıştı.
İsrail ordusu, söz konusu insansız hava aracı önleme sistemlerini Lübnan, Suriye ve Gazze’de kullanıyor.
1 MİLYON SAYISI BASINA SIZDIRILDI
Çatışmayı yakından takip eden Savaş Araştırmaları Enstitütüsü (ISW), Moskova’nın 300 bin askerden söz ettiğini ancak basına sızdırılan 1 milyon sayısının Rusya’daki paniği körüklediğini belirtiyor.
ISW’ye göre, yetkililer tarafından kaba davranılan cepheye sürülecek yedek askerlerin morali fazlasıyla bozuk. ISW ayrıca, söz konusu birliklerin ‘kötü askerler’ olduğunun ortaya çıkacağı yorumunu da yapıyor.
24 Şubat’ta Ukrayna’ya saldıran Rus ordusu, geride kalan yedi ayda en az 70 bin askerini kaybetti. Ölen ya da yaralanan askerlerin yerine yaz boyunca gönüllü birlikler arandı, Rusya’nın her şehrindeki reklam panoları yüksek maaşlarla Ukrayna’ya savaşmaya gidecek gönüllülere sesleniyordu.
Ancak Kremlin’in umduğu gerçekleşmedi ve en sonunda Putin, ‘kısmi seferberlik’ ilan etmek zorunda kaldı. Yaz mevsimi başında Ukraynalıların eline geçen Amerikan HIMARS füzeleri, savaşın gidişatını kökünden değiştirdi.
Uzun menzilli füzelerin cepheye ulaşmasıyla önce Rusların Donbas’taki ilerleyişi durduruldu, ardından Ukraynalılar Ağustos sonunda Herson’da karşı taarruza geçti. Asıl sürpriz ise, Rusya sınırında bulunan Ukrayna’nın en büyük ikinci şehri Harkov’da yaşandı.
Ukrayna birlikleri günler içinde Rus işgalcileri Harkov bölgesinin tamamından söküp attı ve Lugansk sınırına dayandı. Putin’in kısmi seferberlik ilanı, tam da cephe hattındaki ağır yenilginin üstüne geldi.
Kremlin, Şubat ayından bu yana Ukrayna işgalini ‘özel askeri operasyon’ olarak adlandırıyordu ve Rusya’da ‘savaş’, ‘işgal’, ‘saldırı’ ve ‘istila’ gibi kelimelerin kulanılması yasaklanmıştı. Ukrayna işgaline karşı çıkanlar ‘Rus ordusunun itibarını zedeleme’, ‘özel askeri operasyon hakkında sahte haberler yaymak’ gibi suçlamalarla 15 yıla kadar hapisle cezalandırıldı.
Savaşın ilk günlerinde yeryüzünün en büyük yüzölçümüne sahip ülkesi Rusya’da tüm şehirlerde protesto gösterileri düzenlendi ancak Kremlin’in haftalar içinde hayata geçirdiği cezalar gösterileri nadir hale getirdi.