Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü, ülke genelinde güncel kuraklık haritalarını yayımladı. Standart Yağış İndeksi (SPI) metoduna göre hazırlanan 3 aylık haritada yer alan olağanüstü kuraklık durumu dikkat çekti. Türkiye’nin birçok bölgesinin olağanüstü kuraklık ile karşı karşıya kaldığı açıkça görülüyor. SPI esas olarak belirlenen zaman dilimi içinde ortalama yağış farkının standart sapmaya bölünmesi ile elde ediliyor. Kuraklık haritasının yayınlanmasının ardından Türkiye’de ilk kez 1990’lı yıllarda kullanılan yağmur bombalarının yeniden kullanılıp kullanılmayacağı da merak edildi.
HANGİ İLLERDE KURAKLIK RİSKİ VAR?
Ağustos ayından ocak ayına kadar 6 aylık dönemi kapsayan haritada bir kısmı çok şiddetli, bir kısmı da şiddetli seviyelerinde değerlendirilirken, son 3 aylık dönem temel alınarak hazırlanan harita ise “olağanüstü kuraklık” tehlikesi altında değerlendirildi. Yayımlanan haritaya göre birçok il şiddetli kuraklıkla karşı karşıya. Ege kesimi ve bazı bölgeler “normal kuraklık” seviyesinde olsa da Türkiye geneli ciddi bir kuraklık tehlikesi altında.
METEOROLOJİ KURAKLIK HARİTASI 2023 DETAYLI İNCELEME İÇİN TIKLAYIN!
KURAKLIK NEDİR?
Kuraklık temel olarak, belirli bir bölgede nem miktarında geçici dengesizlik nedeniyle ortaya çıkan su kıtlığı olarak tanımlanabilir. Kuraklık özünde hemen hemen her bölgede görülme potansiyeli olan bir doğa olayıdır. Hızlı gelişen bir olay değildir. Kurak ani şekilde olmaz, zamanla yavaş yavaş ve geldiğini belli ederek ortaya çıkar. Kurak iklimlerin görüldüğü yerde yaşayan her canlı nem eksikliği ve yüksek değişkenlikteki yağışlardan etkilenir. Herhangi bir mevsimde, dönemde yağış miktarında meydana gelen değişimlerle oluşabilir.
Tespit etmesi en zor doğa olaylarının başında gelir. Kuraklık seviyelerini tespit etmek için bölgedeki yağış ve evapotranspirasyon (buharlaşma+terleme) arasındaki dengenin belirli dönemlerdeki dengesi baz alınır. Kuraklık nedeniyle genellikle yağış mevsimi geç başlar, tarım ürünlerinin büyümesinde gecikmeler yaşanır. Kuraklık aynı zamanda yüksek sıcaklık, şiddetli rüzgar ve düşük nem gibi faktörlerden de etkilenmektedir.
KURAKLIK TÜRLERİ NEDİR?
Üç farklı kuraklık çeşidi bulunmaktadır. Meteorolojik kuraklık, tarımsal kuraklık ve hidrolojik kuraklık. Bu kuraklık türlerinin özellikleri şu şekilde:
Meteorolojik kuraklık: Yağışların belirli bir aralıkta mevsim normallerinin altına düşmesi meteorolojik kuraklıktır. Yıllık, mevsimlik veya aylık yağış toplamlarının her senenin o zamanından düşük olmasıyla tespit edilir.
Tarımsal kuraklık: Tarımsal ürünlerin ihtiyacını karşılayacak su miktarının toprakta bulunmaması anlamına gelmektedir. Tarım ürünlerinin daha yavaş büyümesine neden olur. Tarımsal kuraklık genellikle ürün kaybına neden olur. Bölgede yaşayan hayvanlar içinde risk teşkil eder.
Hidrolojik kuraklık: Uzun süren meteorolojik kuraklığın ardından varlığını gösterir. Uzun yağışsızlıktan sonra yeraltı suları, kaynaklar, yüzeysel akış, toprak nemi de kurumaya başlar. Göller, nehirler ve yeraltı suları hiç beklenmeyen bir anda düşmeye başlar. Bir dönemde oluşan yağış azlığı toprak nemini düşünerek tarımı olumsuz etkiler.