Oturduğum bina güvenli mi, ne kadar güvenli? Son zamanlarda insanların cevabını merak ettiği sorulardan biri. Deprem korkusu yaşayan vatandaşların binalarının sağlamlık durumunu görmeleri için birtakım testler ve ölçümler yapılıyor. Bunlardan bir tanesi de karot testi. Bina dayanıklılık testi olarak da bilinen bu test nasıl yapılır? Ölçümlerde C20 çıkması ne anlama geliyor? Tüm detaylar haberimizde.
Kahramanmaraş depremi 6 Şubat 2023 Pazartesi günü Türkiye saati ile 04.17’de, merkez üssü Pazarcık açıklarında yerin 7 km mesafesinde 7,6 Mw büyüklüğünde meydana geldi ve yaklaşık 65 saniye sürdü. Olayın şoku hala atlatılamazken Kahramanmaraş Elbistan’da saat 13.24’te 7.6 Mw büyüklüğünde ikinci bir deprem meydana geldi ve yaklaşık 45 saniye sürdü. 11 ilde büyük yıkıma ve can kayıplarına neden olan depremin ardından birçok kişi bölgelerindeki binaların depreme karşı dayanıklılığını görmek için bina dayanıklılık testlerine başladı.
Bina deprem dayanıklılık testi nedir, kim yapar? Binanın depreme dayanıklı olduğu nasıl anlaşılır?
Bina dayanıklılık testi nedir, C20 en anlama geliyor?
Binaya tahribat vermeden sismik aletle testler yapılıyor. Yapı uzmanları da ellerindeki sismik cihazı duvarın uygun bir yerinden betona dayayıp titreşimleri dinliyor. Ulaşılan veriler sisteme yükleniyor ve burada karşılaştırmalar yapılıyor. Deprem yönetmeliğine göre C20’nin altındaki kolonlar riskli gruba giriyor. Bu tablo bir ihbar kabul edilerek betondan numune alımı yapılıp binanın depreme dayanıklılığıyla ilgili gerçek sonuç ortaya çıkarılıyor. Binaların sağlamlık testinin yanında beton içindeki demirler de inceleniyor. Demirlerin nervürlü olmasına dikkat ediliyor. Riskli olduğu kesinleşen binalar için boşaltım ve yıkım işlemleri başlatılıyor. Her iki yöntemde de binanın deprem güvenli olup olmadığıyla ilgili rapor, hak sahiplerine bildiriliyor.
Bina dayanaklılık testi uygulaması için belediyede görevli yapı uzmanları, bina dayanıklılık testi için diğer bir yöntem olan ‘Karot alma’ yöntemini uyguluyor. Binanın alt kat ya da uygun katlarından betonlardan karotla numune alınıyor. Alınan numuneler yapı ve zemin laboratuvarına götürülerek buradaki makinelerde basınca tabi tutuluyor. Basınca dayanamayan karot örnekleri kırılıyor. Bu binanın riskli olduğunu gösteriyor. Ayrıca deprem yönetmeliğine göre en küçük katsayının C25 olması gerekiyor.
Karot nedir?
Karot kelimesi havuç anlamına gelmektedir. İnşaat sektöründe verimli olarak kullanılan terim olarak adlandırabilir. Beton delme işlemine verilen ad olan ve her türlü betonu muhteşem bir şekilde delebilen karot makineleri delme çapına göre farklı uçlar takılarak kullanılabilir. Karot makinesinin en büyük özelliği ise silindirik bir şekilde delerek betona zarar vermeden işlemi tamamlamasıdır.
Karot raporu nedir?
Karot testi başarılı olması ve alıcısına tatmin edici bir karot raporu sunulması için yapıların özelliklerine göre özel alanlarından numune alınması gerekir. Öncesinde parapet, duvar veya bölmeler başvurulacak ilk alanlardır. Daha sonra perde, kolon ve kiriş döşeme alanlarına geçilmesi gerekilir.
Karot testi nasıl yapılır?
Karot testi için inşaatlardan taze betondan numune alınamaz. Alınsa bile istenilen sonuçlara ulaşmak neredeyse imkansızdır. Çünkü beton kuruyacağından testte işlevini yitirir. Karot testi için bitmiş binalardan betonarme karkas sistemiyle betonun sağlamlığı kontrol edilir. Kullanılan karot makinesi aracılığıyla silindir şeklinde ki örneklerle alınır. Daha sonra deney alınan bu silindir beton örnekleriyle başlamaktadır. Basınç deneyi uygulanarak betonun sağlamlığı test edilmektedir. Karot yönteminin tahribatlı olduğunu da göz önünde bulundurmak gerekir.
Karot testinin faydası nedir?
Karot raporu almanın faydası, deprem riski olduğu düşünülen binalarda bu riskin olmadığını kanıtlamak için kullanılmasıdır. Riskli olduğu düşünülen veya biten her yeni yapının güvenirliliğin tespiti için mutlaka karot raporu almak gerekir. Tüm yaşam alanlarının ve yapılarının depreme dayanıklı olduğunu kanıtlamak için alınması gerekilen zorunlu rapordur açıklaması yapılabilir. Beton ya da diğer yapı malzemelerin testini sağlamak amacıyla kullanılan karot makinesi aracılığıyla yapıdan kusursuz silindirler çıkarılarak test başlamış olur. Daha sonra uzmanlar tarafından yapılan test rapor edilir ve sonuçları karot raporu olarak mülk sahibi sorumlu kişiye iletilir.
Türkiye Fay Hattı Haritası 2023! Birinci, ikinci, üçüncü derece deprem riskli yerler ve az riskli yerler nereler?
Hasar Tespit Sorgulama ekranı: Deprem hasar sorgulama nasıl, nereden yapılır? Hasar tespit başvuru adımları!