Siber saldırılar, sabotajlar, hava bombardımanları… İşte dünyanın gündemindeki Natanz Nükleer Santrali

İsrail'in İran'a saldırması ile başlayan çatışmalar 5. gününe girdi. İsrail İran'ın Tahran, Kirmanşah, Tebriz, İsfahan gibi büyük şehirlerini hedef alırken çok sayıda sivil hayatını kaybetti. İran'ın Genelkurmay Başkanı, Devrim Muhafızları Komutanı ve önde gelen nükleer bilimcileri hayatını kaybedenler arasında yer aldı.

İsrail saldırıları İran'ın nükleer programını gerekçe göstererek başlattı. Natanz, İsfahan ve Fordo gibi nükleer tesislerin hedef alındığı haberi de gündeme düştü. Bu tesislerde yaşanacak olası bir nükleer sızıntı tedirginlik yarattı. Dünya Atom Enerjisi Kurumu da Natanz Nükleer Enerji Tesisi'nde kirlilik tespit edildiğini doğruladı.

İRAN'IN NÜKLEER PROGRAMI NE ZAMAN BAŞLADI? 

İsrail'in saldırılarının ana hedefinde İran'ın nükleer enerji geliştirme programı bulunuyor. İsrail'in saldırı düzenlediği Natanz Nükleer Enerji santrali de dünyanın gündemine oturmuş durumda. İran'da sadece Natanz değil Arak, Buşehr ve Fordo gibi tesisler de mevcut.

Haberin Devamı

Peki İran'ın nükleer enerji programı ne zaman başladı? İran'daki nükleer enerji çalışmaları 1950'li yıllarda ABD'nin de yardımları ile başladı. 1975'de İran güneydeki Buşehr kentinde ilk nükleer enerji santralini Alman Siemens ortaklığı ile inşa etmeye başladı. Ancak 1979 yılında İran Şahı'nın ülkeyi terk etmesi sonrası rejimin değişmesiyle çalışmalar yavaşladı. İran-Irak arasında 1980-1988 yılları arasında yaşanan savaş ile Siemens nükleer santralden çekilince çalışmalar yarım kaldı.

Natanz Nükleer Santrali

90'lı yıllarda İran'ın nükleer çalışmaları yeniden hız kazandı. Buşehr santralinin yapımına Rusların yardımıyla yeniden başlanırken İran bu süre içinde nükleer silah yapımı için gerekli olan uranyum zenginleştirme programına da hız verdi. Öte yandan İran yeni nükleer tesislerin inşasına hız verdi. İran 2000'li yılların başında Arak ve Natanz nükleer tesislerinin inşasını tamamladı.

Haberin Devamı

DÜNYANIN GÜNDEMİNDEKİ NATANZ NÜKLEER SANTRALİ 

Natanz Nükleer Santrali ise başkent Tahran'ın 320 kilometre güneyindeki Natanz kentinde bulunuyor. Tesis, 2012 yılında suikaste uğrayan nükleer bilimci Mostafa Ahmadi Roshan'ın adıyla da anılıyor. 2003 yılında İran'ın Natanz'ı duyurmasının ardından Dünya Atom Enerjisi Kurumu bu tesisi denetledi. Denetlemenin ardından tesiste uranyum zenginleştirmeye yönelik parçacıkların bulunması sonrasında İran ile Batı dünyası arasında gerginlik arttı.

Gözden KaçmasınHipersonikler savunma kalkanını dinlemiyor: İran’ın füzeleri İsrail’i korkuttuHaberi Görüntüle

Tesis günümüze kadar İran'ın nükleer programına yönelik anlaşmaların merkezinde oldu. İran Batı ile yaşadığı gerginliklerde bu tesislerde uranyum zenginleştirme işlemlerini artırdığını açıkladı.

Haberin Devamı

Atom Enerjisi Kurumu'nun Natanz Nükleer Santrali'ni teftişi

SİBER SALDIRILARIN VE SABOTAJLARIN HEDEFİNDE 

Natanz'daki tesisler birçok defa saldırıların hedefi oldu. Tesis 'Olimpiyat Oyunları' adı verilen kapsamlı bir siber saldırıya maruz kaldı. ABD öncülüğünde yapılan saldırılarda, santralin uranyum zenginleştirmede kullanılan santrifüjlerinin çalışmasını engelleyen ve zamanla bunlara zarar veren Stuxnet adında bir solucan programı kullanıldı. Virüsün varlığı 2010 yılında ortaya çıktı. 

2 Temmuz 2020'de, Natanz bu sefer bir patlama ile sarsıldı. Tesisin uranyum zenginleştirme için kullanılan bir santrifüj üretim tesisinde yangın ve patlama meydana geldi. Olayı kendilerine 'Anavatan Çitaları' adı veren bir örgüt üstlendi. 10 Nisan 2021'de ise tesisin elektrik dağıtım şebekesinde bir patlama meydana geldi. Uluslararası Atom Ajansı olayın elektrik kesintisi nedeniyle meydana geldiğini ve radyoaktif sızıntı olmadığını belirtirken, İran'dan yapılan açıklamada olayın MOSSAD tarafından yapılmış bir suikast olabileceği dile getirildi. 2020 ve 2021 yılları arasında yaşanan birden fazla sabotaj olayında ise İran yine İsrail'i suçladı. 

Haberin Devamı

YERALTINA YENİ TESİS

2021 yılında ise Natanz Nükleer Santrali'nde ilginç bir gelişme yaşandı. Santralin yaşadığı sabotaj ve saldırılar ile santralin çok yakınına yeraltına yeni bir tesis inşa edilmeye başladı. 2024 yılında ABD uydularının geçtiği görüntülere göre yer altındaki inşaatın devam ettiği görüldü. Geçtiğimiz gün başlayan saldırılarda ise tesisin yer üstünde kalan kısmının büyük hasar gördüğü kaydedildi. ABD'li medya kuruluşu CNN'de konuşan bir askeri yetkili ise İran'ın yeraltı tesislerini inşa ederken özel sertleştirilmiş bir beton kullandığını ifade ederek İsrail'in yeraltı tesisleri için kullanılan bu betonu henüz delip delemediğinin bilinmediğini aktardı.

Haberin Devamı

Natanz Nükleer Santrali

URANYUM ZENGİNLEŞTİRME NEDEN ÖNEMLİ? 

Peki uranyum zenginleştirme neden yapılıyor? Uranyum zenginleştirme işlemi uranyum235 elementinin santrifüj tesislerinde belirli işlemlerden geçirilmesine deniyor. Bu işlem sonunda uranyum235'in içerisindeki uranyum oranı artırılıyor. Nükleer enerjiden elektrik üretebilmek için uranyum235 yeterli iken nükleer silah üretmek için zenginleştirilmiş uranyum235 gerekiyor. İsrail ve Batılı ülkeler İran'ın uranyum zenginleştirme programına karşı çıkarken İran bunu tamamen barışçıl amaçlarla sürdürdüğünü savunuyor.

Gözden KaçmasınSon dakika... İsrail'e bir füze saldırısı daha... İran'ın yeni Genelkurmay Başkanı da öldürüldüHaberi Görüntüle