Her yerimiz 200 TL oldu

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Yüksek enflasyon ve TL’nin gerileyen alım gücü küçük kupürlü banknotları hızla piyasadan silerken büyük kupürlü banknotların zirveye yerleşmesine neden oluyor. Ancak en büyük kupürlü banknot 200 TL bile tek başına 10 yıl öncesine göre oldukça zayıf konumda.  2015 Haziran’da 200 TL’lik bir tek banknotla aldığınız aynı ürünü bugün alabilmek için 12 adet 200 TL’lik banknot yetmiyor. Merkez Bankası verirlerine göre en büyük kupürlü banknot 200 TL’nin tedavüldeki payı da 10 yılda 57 puandan fazla artarak yüzde 28,23’ten yüzde 85,3’e çıktı.

TL’NİN PAYI ERİDİ

Türkiye’de 2021 sonrası uygulanan ekonomik politikalarla değer kaybı yaşarken TL, yüksek enflasyon gerileyen alım gücüyle en büyük banknot 200 TL’nin tedavüldeki payının artmasına da sebep oldu.

2023 Haziran ile beraber değişen ekonomi yönetimi sıkı para politikası ve değerli TL ile yüksek enflasyon ile mücadele programını devreye alsalar da 200 TL’nin hükümdarlığı hızla büyüdü.

Haziran 2025 itibariyle 200 TL’lik banknotların tedavüldeki payı yüzde 85,3 ile yeni zirvesini gördü. Toplam piyasada 805.9 milyar liralık emisyon hacmi bulunurken 200 TL’lik banknotlar 687.5 milyar lirayı gördü.

Haziran 2025 itibariyle 100 TL’lik banknotların tedavüldeki payı yüzde 11,17, 50 TL’lik banknotların payı yüzde 1,79, 20 TL’lik banknotların payı yüzde 0,69, 10 TL’lik banknotların payı yüzde 0,72, 5 TL’lik banknotların payı da yüzde 0,33 oldu.  Haziran 2025’te 100 ve 200 TL’lik banknotlar tedavüldeki paranın yüzde 96,5’ini meydana getiriyor.

KÜÇÜK KÜPÜRLÜ PAYI YÜZDE 2 GERİLEDİ

Bundan bir yıl önce Haziran 2024’te 200 TL’lik banknotların payı yüzde 76,99 düzeydi. 

Bir yılda 200 TL’lik banknotun payı 8.3 puan artış gösterdi. Haziran 2024’te 100 TL’lik banknotların payı da yüzde 17,59 seviyesinde bulunuyordu, bugünün tam 6.4 puan daha fazla alanda bulunuyordu. 

Bir yıl önce tedavüldeki paranın yüzde 3,36’sı 50 TL’lik banknotlardan oluşurken, 20, 10 ve 5 TL toplam payı yüzde 2’yi anca buluyordu. 100 TL altındaki banknotların toplam içindeki payı 1 yıl önce yüzde 5,42 seviyesindeydi. Bugün ise sadece yüzde 3,53 düzeyindeydi.

Haziran 2015’te 200 TL’nin tedavüldeki payı sadece yüzde 28,23 seviyesindeydi. 100 TL’lik banknotlar yüzde 50,54 pay ile dikkat çekiyordu.  50 TL’lik banknotların payı da yüzde 13,85, 20 TL’lik banknotların payı yüzde 4,23, 10 TL’lik banknotların payı yüzde 1,88, 5 TL’lik banknotların payı da yüzde 0,91 seviyesindeydi.

O günden bu güne oldukça sert değişim görüldü. Haziran 2015’te Merkez Bankası verilerine göre 200 TL’lik tek bir banknotla dolan bir sepet bugün 2.414 TL’ye yani en az 12 adet 200 TL’lik banknotla doluyor. Bu 10 yılda 12 kat fiyat artışı ifade ediyor.

2 YIL ÖNCESİNE KIYASLA 23.33 ARTIŞ GÖRÜLDÜ

İki yıl öncesine göre de 200 TL’lik banknotların nasıl hızlı ağırlık kazandığı görünüyor. Merkez Bankası verilerine göre 2023 Haziran’ında 200 TL’lik banknotların toplam içindeki payı yüzde 61,97 seviyesindeydi yani bu yıldan tam 23.33 puan daha az seviyedeydi.

Ekonomim’den Şebnem Turhan’ın haberine göre, son iki yılda en çok hasarı en büyük ikinci kupürlü banknot 100 TL aldı. 100 TL’nin 2 yıl önce tedavüldeki payı yüzde 30,79 düzeyindeyken, bu yıl sadece 11,17 yani neredeyse 20 puanlık bir düşüş oldu. 50 TL’lik banknotlar da 2 yıl önce tedavüldeki payını yaklaşık yüzde 5 düzeyinde bulunuyordu.

10 YILDA TL’NİN DEĞERİ 30 PUAN AZALDI

Merkez Bankası verilerine göre Haziran 2025’te TÜFE bazlı reel efektif döviz kuru endeksi 69.97 seviyesine düştü. 2024 haziranda 66,84 olan endeks değeri 10 yıl önce Haziran 2025’te ise 99.63 düzeyindeydi.

10 yılda TL’nin TÜFE bazlı reel değeri 30 puana yakın geriledi. Haziranda endeks mayısa oranla 1.19 puan azaldı. Haziran 2025’te Yİ-ÜFE bazlı reel efektif döviz kuru endeksi mayısa göre 0.98 puan düşüşle 92.71’e düştü.

EMRE ŞİRİNDEN 200 TL  AÇIKLAMASI

Sözcü TV ekranlarında 200 TL’lik banknotların dolaşımdaki yerine dikkat çeken Emre Şirin şu ifadelere yer verdi:

Bu tablo fakirleştiğimizin göstergesi. 5,10,20,50 ve 100 liranın hükmü kalmadı. Bazı bankaların ATM’lerin çekme limiti 50 bin liraya çıkardı. Bu çekim daha da yükselecek. Banknotların aratılması gerekiyor. Ekonomik politikalar 200 TL’yi yüzde 85 kullanılır hale getirdi. 

Bazı banka ATM’lerinden 50 bin TL’ye kadar para çekim geldi bu ilerleyen günlerde daha da yükseltilecek. 

Neden 500 ya da 1000’lik banknot çıkmıyor; Bir, enflasyon algısını yönetmek istiyorlar. İki bu sayede para zaten cüzdana sığmayacağı için daha çok resmi ve dijital kanallarda kullanılsan diye böylece kayıpların önüne geçilmiş olacak.

Şimdi bir de yüksek banknot çıkarsa enflasyon artar algısı var aslında hayır enflasyon arttığı için buna ihtiyaç var. Ekonomi politikaları 200 ‘TL’yi yüzde 85 kullanım haline getirdi. 

Asgari ücret de dramatik durumda. Asgari ücrete zam yapamadılar çünkü işsizlikten korkuluyor. Şirketler iflas ediyor. İnsanalar işsiz kalmasın diye ücretleri arttırılmıyor.