Ukrayna’da bataklığa saplanan Rusya lideri Vladimir Putin, Azak Denizi’ni Karadeniz’e bağlayan Kerç Boğazı’ndaki patlamadan günler sonra yeni bir kara haber aldı.
Putin’in en prestijli projesi Kırım Köprüsü, yarımada ile Rusya ana karasını birbirine bağlıyordu. Sabaha karşı köprüyü havaya uçuran patlamaya Moskova’nın yanıtı Ukrayna’ya füze yağdırmak oldu. 10 Eylül sabahı başta başkent Kiev olmak üzere Ukrayna’nın doğusundaki Harkov’dan batısıdaki Lviv’e bütün şehirler füze saldırılarıyla sarsıldı. 19 sivilin hayatını kaybettiği vahşet, bir hafta sonra, 17 Ekim sabahı tekrarlandı. Silah stoklarında ciddi azalma olduğu tahmin edilen Rus ordusu, bu kez Kiev’i İran üretimi insansız hava araçlarıyla vurdu.
Can kayıplarına yol açan kamikaze dronelar uluslararası haber ajansları AP ve AFP tarafından ilk kez net olarak fotoğraflandı. Ukrayna askerlerinin ellerindeki silahlarla gökyüzünde süzülen insansız hava araçlarına ateş açtıkları kareler de, yine ajanslar tarafından servis edildi.
Kiev’in yanı sıra Dnipro, Sumi ve Mykolaiv gibi kentlerden de drone saldırısı haberleri geldi.
Rusya’da Geran-2 olarak adlandırılan Şahid-136 model İran droneları, yaz mevsiminden bu yana Rus işgalciler tarafından kullanılıyor. Tahran yönetimi Rusya’ya drone sevk ettiğini inkar etse de, kanıtlar aksini gösteriyor. ABD, Pazartesi günü yaptığı açıklamada İran’ın açık şekilde yalan söylediğini duyurdu.
2231 SAYILI KARAR
Washington’a göre, Tahran yönetimi Rusya’ya kamikaze insansız hava aracı satarak 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmayı onaylayan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararını da ihlal ediyor. 2231 sayılı karara vurgu yapan benzer değerlendirme, ABD’nin yanı sıra İngiltere ve Fransa tarafından da yapılıyor.
Kremlin ise, Suriye’deki müttefiki İran’dan satın aldığı kamikaze drone’lara ilişkin suskunluğunu koruyor.
Ukraynalılar Pazar gecesinden itibaren 37 insansız hava aracının düşürüldüğünü belirtiyor. Kiev yönetimi, Batılı müttefiklerinden acil şekilde daha fazla hava savunma sistemi istediğini yineledi.
Askeri uzmanlar, Rusların kamikaze İHA’larını ucuz ve etkili olması nedeniyle kullandığını söylüyor. Küçük boyutlarda ve alçaktan uçuş yeteneklerine sahip kamikaze drone’lar, radar keşiflerinden ve hava savunma sistemleri müdahalelerinden kolayca kaçabiliyor. Uzmanlara göre, pek çok drone’un aynı anda gönderilmesi halinde ise karşı koymak zorlaşıyor.
YER: MARİUPOL’ÜN KARŞISI
Ukrayna’nın başkenti Kiev’i cehenneme çeviren drone saldırılarından saatler sonra, bu kez Karadeniz’in iç denizi Azak kıyısı alev topuna döndü. Rusların neredeyse tamamen haritadan silerek işgal ettiği Ukrayna şehri Mariupol’ün karşısında yer alan Yeysk şehrine savaş uçağı düştü.
83 bin nüfuslu Yeysk’te bir binaya çakılan Rus jeti, bütün şehri temellerinden sarstı. Su-34 jet uçağının düşmesinin ardından bir apartmanın alevler içinde kaldığı, sosyal medyada paylaşılan görüntülere yansıdı.
Rusya Savunma Bakanlığı, Su-34 bombardıman uçağının eğitim uçuşunda olduğunu; o sırada bir motorunun alev aldığını ve pilotların uçak düşmeden önce atlayarak kurtulduğunu açıkladı. Resmi açıklamada, “Pilotların verdiği bilgiye göre kazanın sebebi, kalkış sırasında uçağın motorlarından birinin alev alması. Su-34’ün düştüğü, apartmanlardan oluşan bir bölgenin avlusunda, uçağın içindeki yakıt yangına sebep oldu” denildi.
Rus ordusu, henüz bir hafta önce yine bir Su-34 jetini kaybetmişti. Savaş uçağı, Rostov bölgesinde eğitim uçuşunu tamamlayıp inişe geçtiği sırada düşmüştü.
Yeysk’te ise, uçağın dokuz katlı apartmana çakılmasıyla çevredeki apartmanlar da alevler içinde kaldı. Yerel medya, yangının bir apartmanın beşinci katına kadar çıktığını yazdı.
Rus yetkililer, akşam saatlerinde en az dört kişinin yaşamını yitirdiğini bildirdi ancak sabah saatlerinde ölü sayısının 13’e çıktığı açıklandı. Hastaneye taşınan yaralıların sayısı ise 19.
600 insanın yaşadığı iki binada 72 dairenin hasar gördüğünü belirten yetkililer, yaklaşık 500 kişinin tahliye edildiği bilgisini paylaştı.
Mariupol’le arasında yalnızca Taganrog Körfezi olan Yeysk’teki uçak kazasının fotoğraflarından birinde, sıra dışı bir detay var: Apartman bloklarından yükselen alev dalgasının üstünde süzülen bir paraşüt.
Nitekim, sonra sosyal medyada paylaşılan videolarda, yerel halkın yerde yatan ve yakınlarında bir paraşüt olduğu anlaşılan pilotlardan birine yardım etmeye çalıştığı da görüldü.
2014’te Rus ordusu tarafından kullanılmaya başlanan Su-34, aslında Su-27 savaş uçağının ciddi bir modernizasyondan geçirilmiş hali. Eylül 2015’te Suriye’deki iç savaşa doğrudan müdahil olan Rusya, Su-34’ü ilk muharebesine soktu. Jet Ukrayna işgalinde de kullanılırken, birçoğu da düşürüldü.
BBC Rusça, Yeysk’teki faciada dile getirilmeyen bir ayrıntıyı öne çıkarıyor. Su-34’ler Rus donanmasının hizmetinde değil ve açık kaynaklarda deniz kuvvetlerindeki pilotların Su-34 jetiyle eğitim uçuşu yaptığı yer almıyor. Yeysk’teki hava üssü ise, tıpkı Kırım’daki Saki gibi Rus deniz kuvvetlerinde yer alan pilotların eğitim merkezi. BBC’deki habere göre, Yeysk’teki üs ayrıca uçak gemisinden iniş ve kalkış eğitimlerinin verildiği bir simülatöre sahip.
Ukrayna savaşından önce söz konusu üsten çekilen fotoğraflar, Tu-134UBL stratejik bombardıman uçaklarının da Yeysk’te eğitim uçuşu yaptığını gösteriyordu.
Mariupol’le arasında kuş uçu yalnızca 70 kilometre mesafe olan Yeysk şehri, Ukrayna işgali için kilit bir öneme sahip. Halihazırda en ağır çarpışmaların devam ettiği Bakhmut’la arasındaki mesafe ise, 200 kilometre.
Ancak, açık kaynaklarda Yeysk’ten kalkış yapan bir savaş uçağının Ukrayna’da bombardımana giriştiğine dair bir bilgi yok.
Maxar tarafından alınan 2022 tarihli Google Maps fotoğraflarında Il-38, Be-200, Tu-134UBL ve L-39 uçakları kadraja girdi. Ayrıca Il-62, Il-18 ve Tu-154 gibi uçaklar da hava üssündeydi.
Rusya, 2021 yılında uzun menzilli denizaltı savar uçağı Tu-142’yi Yeysk’e konuşlandırdığını duyurdu ancak Google Maps fotoğraflarında Tu-142 görünmüyordu.